EKİPMANLAR

CHEMEX VE HARİO V60 ARASINDAKİ FARKLAR

Chemex ve Hario V60 bildiğiniz üzere “pour over” işlemine dayanan iki farklı kahve demleme yöntemi. Dıştan bakınca çok benzer görünseler de aralarında önemli farklar var. Yazımızda bu farklardan bahsedeceğiz.

Chemex 1940’larda Amerika’da laboratuvar cihazı olarak keşfedildi, sonrasında ise kahve filtreleme aleti olarak kullanılmaya başladı. Temel işlevi, üzerine konan özel Chemex filtresinde sıcak su yardımıyla kahveyi filtrelemek.

Hario firması da Chemex gibi 1900’lerin başından itibaren laboratuvar cihazları üreten bir şirket. 1960 yılına gelindiğinde ilk ev tipi kahve makinesi olan Syphon cihazını tanıttı. 2005 yılında ise ikonik Hario V60 kahve demleme aparatını üretti ve kısa bir sürede oldukça popüler oldu. Hario V60 da Chemex gibi kendi özel filtresi ile çalışıyor ve basitçe anlatmak gerekirse sıcak su ile kahveyi filtreliyor .

Modeller

Chemex‘in 3, 6 ve 8 kişilik modelleri bulunuyor, Hario V60’in ise sadece 1 ve 2 kişilik modelleri mevcut. Dolayısıyla kalabalık gruplar için Chemex, 1 veya 2 kişi için Hario V60 daha uygun diyebiliriz.

Kullanılacak Kahve Miktarı ve Öğütme

Chemex için 100 mL su ve 7 gram iri öğütülmüş kahve çekirdeği, Hario V60 için ise 100 mL su ve 6 gram orta boy öğütülmüş kahve çekirdeği kullanıyoruz.

Demleme Hızı

Chemex’te demleme Hario V60’a kıyasla daha uzun sürüyor, çünkü hem Chemex filtresi Hario V60’tan daha yavaş bir filtreleme yapıyor hem de Chemex’te su sadece filtrenin en ucundaki noktadan aşağıya süzülüyor. Bu fark Chemex kullanarak daha yumuşak bir kahve demlemenizi sağlıyor. Hario V60’ta ise sıcak su kahveden Hario V60′ın her bölgesinden süzülüyor. Aşağıda gördüğünüz tırtıklı yapı filtrenin Hario V60′ın duvarlarına yapışmasını engelliyor. Eğer hızlı bir şekilde kahve hazırlamak istiyorsanız Hario V60 sizin için daha uygun bir ürün. Ayrıca iki üründe de aynı sıcaklıkta su kullanacağınız ve kahvenizi Hario V60’ta demlerken su daha kısa bir sürede süzüleceği için kahveniz Chemex’e göre daha sıcak olacak.

Moka Pot’un Püf Noktaları

Bialetti 1900’lü yılların başlarından itibaren İtalya’da basit ve kullanışlı mutfak gereçleri üreten bir firma. Bialetti’nin ikonik Moka Pot Express modeli 1933 yılında Alfonso Bialetti tarafından tasarlandı. Sekizgen yapılı alt haznesi, filtresi ve demlik kısmı ile döküm alüminyumdan yapılan Moka Pot Express basit ve şık tasarımı ile birçok kez dizayn ödülü aldı.  Türkiye’de bir ev için Türk kahvesi cezvesi ne ise bir İtalyan evinde de Moka Pot o anlama geliyor, hatta birçok İtalyan ailesinde her bireyin kendine ait Moka Pot’u bulunuyor. Birçok İtalyan’ın kahve demledikten sonra Moka Pot’unun demlik kısmını hiç yıkamadığını böylece de demliğin iç kısmının kuru kahve ile bir kaplama oluşturduğunu, bunun da kahveye daha yoğun bir tat verdiğini ve metal tadından arındırdığını biliyoruz. Peki Moka Pot modelleri ve boyutları neler?

Moka Pot‘un temelde üç farklı modeli var: Express, Brikka ve Musa. Express modelinin 1, 2, 3, 4, 6, 9, 12 ve 18 Cup modelleri bulunuyor. Brikka’nın 2 ve 4 Cup; Musa’nın ise 2, 4 ve 6 Cup modelleri mevcut. Burada bir “cup”ı 60 mL, yani bir Espresso/Türk kahvesi fincanı olarak baz alabilirsiniz.

Moka Pot Express Nedir? Nasıl Çalışır? Hangi Kahve Kullanılır?

Moka Pot Express ocak üstünde içinde su buharının oluşturduğu 2,5 – 3 bar basınç (Espresso makineleri 9 bar basınç ile çalışır) ile kahve demlememizi sağlayan, bize Espresso’ya en yakın tadı alabileceğimiz ürünü sunan kahve demleme cezvesi. Moka Pot Express modelini kullanmak için model büyüklüğüne göre soğuk su, ince öğütülmüş taze kahve ve bir ocağa ihtiyacımız var. Öncelikle alt hazneye emniyet sübabına kadar soğuk su koyuyoruz, ardından filtre kısmına taze ve ince çekilmiş kahvemizi sıkıştırmadan tepeleme dolduruyoruz. Ocakta orta ateşte pişiriyoruz. Alüminyumun manyetik iletkenliği olmadığı için Moka Pot Express’iniz ışıma ile çalışan indüksiyonlu ocaklarda çalışmaz, yani klasik bir alevli ocak kullanmanız gerekiyor. Yaklaşık 3 dakika içinde (1 – 4 Cup modeller için geçerli) kahvemiz hazır. Su buharının yarattığı basınç alt haznedeki suyun filtreden geçerek demlik kısmına birikmesini sağlıyor ve kahvemiz demlenmiş oluyor. Moka Pot ile demleme yaparken tercihen Arabica, taze kavrulmuş ve ince öğütülmüş kahve kullanıyoruz. Az kavrulmuş kahvelerden meyvemsi tatları rahatlıkla alabilirken, koyu kavrulmuş kahvelerde bitter tatları fark etmek mümkün.

Brikka Nedir? Nasıl Çalışır? Hangi Kahve Kullanılır?

Brikka modeli temelde Moka Pot Express ile aynı prensibe sahip, tek farkı üstündeki valf sistemi ve alt haznesinin geniş olmasından dolayı daha fazla basınç ile çalışması. Daha yüksek bir basınç uygulaması sayesinde kahvemiz hazırlandıktan sonra üst kısmında arzuladığımız krema/köpük daha fazla oluşuyor. Brikka modelinde de emniyet sübabına kadar soğuk su ekliyoruz, kahve haznesine ince öğütülmüş taze kahveyi tepeleme koyuyoruz ve iyice kapattıktan sonra orta ateşte ocağa bırakıyoruz. Yaklaşık 3 dakika içinde kahvemiz hazır.  Brikka modelinde de Moka Pot Express modelinde demleme yaparken tercih ettiğimiz gibi taze kavrulmuş ve ince öğütülmüş Arabica kahveler kullanıyoruz. Bu modelde de aynı şekilde az kavrulmuş çekirdeklerde meyvemsi tatlar ön plandayken, koyu kavrulmuş çekirdeklerde daha yoğun bitter tatlar alabilirsiniz.

Musa Nedir? Nasıl Çalışır? Hangi Kahve Kullanılır?

Musa modelinin Moka Pot Express modelinden farkı paslanmaz çelikten yapılmış olması ve bu sayede elektrikli indüksiyon ocaklarda çalışabilmesi (Musa modelinde sadece 4 ve 6 Cup modeller indüksiyonda çalışır, 2 Cup modeli yeterli taban alanına sahip olmadığı için çalışmaz). Bunun dışında çalışma prensibi ve kullanılacak kahve Moka Pot Express ile birebir aynıdır.

Moka Pot Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler

• En en önemli husus Moka Pot’unuzu temizlerken herhangi bir deterjan kullanmamanız. Moka Pot’unuzu sadece su ile elde yıkamanız ve yıkadıktan sonra birleştirmeden kuruması için demonte bir şekilde bekletmeniz gerekiyor. Aksi takdirde havasız ortamdaki nem alüminyum üzerinde korozyon oluşturup Moka Pot’unuzu kullanamayacağınız şekilde tahrip edebilir.
• Moka Pot’unuz ara kısımdan sızdırma yapıyorsa muhtemelen contası eskimiştir. Contalar senede bir değiştirilmelidir. Üçlü paket halinde yeni bir conta satın alabilirsiniz.
• Eğer Moka Pot’unuz 3 Cup ise üç Cup kahve demlemelisiniz, 12 Cup ise on iki Cup. 12 Cup Moka Pot’u yarısına kadar doldurup 6 Cup kahve elde edemezsiniz 
• Moka Pot ile demlediğiniz kahve ilk zamanlar için Espresso gibi yoğun, gövdeli ve biraz sert olacaktır. Bu noktada demlediğiniz kahvenin üstüne sıcak su ekleyip Americano, sıcak süt ve köpük ekleyip Latte ya da bol süt köpüğü ile Cappuccino elde edebilirsiniz.

Afiyet olsun.

SYPHON KULLANARAK KAHVE DEMLEME

Syphon (Sifon) ekipmanı Avrupa’da doğup Amerika’ya, oradan da Japonya’ya kadar uzanan bir  maceraya sahip. Syphon ile demlediğiniz kahve kadar kahvenin demlenmesini izlemek de bir zevk. Bu ekipmanı Syphon, Vacuum Pot ya da Fransız Balonu olarak adlandıranlar var. Biz yazımızda Syphon olarak bahsedeceğiz ve sizlere Syphon ile kahve nasıl mükemmel bir kahve demleyebileceğinizi özetleyeceğiz.

Tüm filtre kahve demleme yöntemleri özünde öğütülmüş kahve çekirdeğinin bir süre sıcak suda kalması ve bir filtre yardımı ile kahvenizin bardağınıza ulaşması esasına dayanıyor. Syphon tüm bu işlemi mükemmel bir denge ve görsel şölen ile yapan tek kahve demleme ekipmanı. Ayrıca Syphon ile kahve demlerken kendinizi bilimsel bir çalışma yapıyor gibi hissediyorsunuz, bu nedenle Syphon sizi sadece güzel bir kahve içmekten çok daha farklı bir şekilde tatmin ediyor.

Syphon nispeten yüksek fiyatlı, kırılgan ve nazlı bir kahve demleme ekipmanı diyebiliriz; ama onunla hem kahve demlerken hem de demlediğiniz muhteşem kahveyi içerken bunların hepsini unutacağınıza eminiz. Şimdi size pek çok çeşidi bulunan Syphon ekipmanının Japon versiyonundan bahsedeceğiz.

Syphon ile kahvenizi demlemek için öğütülmüş taze kahve, sıcak su, ısıtıcı (genellikle Syphon’ınız ile birlikte sunulur) ve metal filtre üzerine sarılı bez filtreden (ürünün kutusu içinden çıkar, yerine kağıt filtre de kullanabilirsiniz) oluşan filtre sistemine ihtiyacınız var.

Syphon Kullanarak Kahve Nasıl Demlenir?

Öncelikle taze kahve, Syphon, filtre, ocak, su ve tartımızı hazırlıyoruz. Sıcak bir su ile ön ısıtma yapıp iyice kuruladığımız Syphon’ın alt kısmını yerine yerleştiriyoruz . Hazneyi 3 Cup (1 cup yaklaşık 125 mL ediyor) çizgisine kadar kaynar su ile dolduruyoruz, sonrasında üst karafa filtreyi takıp yerine oturtuyoruz.

Her cup için 7 gram olmak üzere 3 Cup için toplam 21 gram kahvemizi French Press’te kullandığımız gibi büyük (coarse) şekilde öğütüyoruz ve üst karafa döküyoruz.

Isıtıcımızı açıp alt karafı ısıtıcının üzerine yerleştiriyoruz ve suyun kaynayıp basınç oluşturmasını bekliyoruz. Basıncın etkisi ile üst karafa dolan suyumuzu ve kahvemizi yavaşça karıştırıyoruz ve 45 – 60 saniye arası bir süre boyunca demlenmesini bekliyoruz. Ardından ısıtıcıyı alt kısımdan çekiyoruz ve büyünün başlamasını izliyoruz. Alt kısımdaki soğuyan hava vakum etkisi göstererek yukarıdaki karaftan kahvemizi çekiyor ve alttaki karafa dolmasını sağlıyor.

Syphon yöntemi ile hem iki filtre (metal ve bez) hem de yüksek vakumu sayesinde yüksek gövdeli, parlak ve temiz bir kupa kahve elde etmiş oluyoruz. Demlememiz bittiğinde bez filtreyi temizleyip kuruladıktan sonra su içinde buzdolabında muhafaza etmenizi öneriyoruz, bu sayede filtrenizi uzun bir süre kullanabilirsiniz.

Syphon ekipmanının en yaygın bulunan ve kullanılanları Hario marka 3 ve 5 Cup modeller.

FRENCH PRESS NEDİR?

Tarihi ve Dizaynı

French Press, filtre kahve demlemek için hem en klasik hem de dünya çapında en yaygın kullanılan ekipman. İlk patenti 1932 yılında İtalyanlar tarafından alınmış olsa da 1800’lü yılların ortasında Fransızlar tarafından kullanıldığı söyleniyor. Efsaneye göre Fransız bir asker bir gün kamp ateşinde kahve yapmaya karar veriyor, ancak suyu kaynatırken kahveyi suyun içine koymadığını fark ediyor. Kahve çekirdeklerini sonradan ekleyen Fransız, sudaki çekirdeklerden kurtulup kahvenin sadece içebileceği kısmını ayırmak istiyor. O bölgeden geçen İtalyan bir tüccardan metal bir levha alan Fransız asker, levhayı bir çubuk yardımıyla iterek kahveyi süzüyor. Askerin kahve hakkında oldukça umutsuz olmasına karşın İtalyan tüccar ve Fransız asker, kahveyi tattıklarında içtikleri en iyi kahve olduğu konusunda hemfikir oluyorlar. Bu şekilde bir kaza sayesinde yeni bir kahve demleme yöntemi keşfediliyor.

Bu sistem oldukça basit bir yapıya sahip, sadece cam bir kap ve ucunda içeceğiniz kahveden öğütülmüş çekirdekleri ayıracak metal bir filtre olan bir çubuktan oluşuyor.

Öğütme

French Press kahve demlerken genelde kahvenizi coarse (iri taneli) boyutta öğütmenizi öneriyoruz.

Demleme

Öncelikle biraz sıcak su ile French Press’imizde bir süre ön ısıtma yapmamız gerekiyor. Bunun için sıcak suyu French Press’imizde çalkalayıp suyu atmamız yeterli. Ardından bir kişilik bir kupa kahve için 13 – 14 gram kahve ve 200 mL (bir su bardağı) sıcak suyumuzu hazırlıyoruz. Kişi sayısı arttıkça kahve ve su oranını doğru orantı ile arttırabilirsiniz. Öğütülmüş kahvemizi French Press’e koyup üzerine tüm suyumuzun yaklaşık %10’unu ekliyoruz ve blooming işleminin (kahve içindeki CO2 gazının kahveden uzaklaştırılması) tamamlanması için birkaç saniye bekliyoruz. Ardından biraz karıştırıp geri kalan suyu ekliyoruz. 4 dakika kadar bekledikten sonra Press’i yavaş bir şekilde aşağıya doğru itiyoruz. Hazırladığımız kahveyi mug veya server’ımıza aktarıp mis gibi taze kahvemizin tadını çıkarıyoruz.

Avantajları

French Press’in metal filtresi kahve içindeki bazı yağların kahvenize geçmesine izin verir ve daha sert ve bitter hissi veren bir kahve demlemenize olanak sağlar. Bunun yanı sıra French Press kullandığınızda sürekli kağıt filtre kullanmak zorunda kalmazsınız. French Press’inizden en iyi lezzeti alabilmek adına Kahvenizi demledikten hemen sonra French Press’inizi deterjan ile temizlemenizi öneriyoruz.  Koyu kavrulmuş kahveler French Press ile her zaman daha iyi sonuçlar verir. Brezilya, Kolombiya, Sumatra ve Filtre Kahve Özel Harmanlarını French Press ile deneyebilirsiniz.

Dikkat Etmeniz Gerekenler

French Press alırken kesinlikle Bodum, Bialetti, Hario veya benzer seviyede kahve demleme ekipmanları konusunda uzmanlaşmış bir markanın ürününü almalısınız, çünkü French Press’inizin en önemli parçası olan metal filtre kalitesiz olursa yaklaşık 3 4 demlemeden sonra kahve taneleri ve yağlar kolaylıkla kahvenize karışır ve French Press’iniz kullanılamaz hâle gelebilir.

STARESSO

Staresso, 2011 yılında kahvesever beş mühendis/endüstriyel tasarımcının bir araya gelerek ortaya çıkardığı bir taşınabilir kahve/Espresso demleme makinesi. Bu beş girişimci Staresso’yu tasarlarken basit, eğlenceli, taşınabilir ve şık bir Espresso makinesi yapma amacı ile işe koyuluyorlar. 2014 yılında yatırım alıp ilk üretimini gerçekleştiren firma 2016 yılında da bütün endüstriyel tasarımcıların hayallerini süsleyen Red Dot Dizayn ödülünü kazanıyorlar.

Geleneksel taşınabilir kahve makinelerine French Press ve Moka Pot‘u örnek verebiliriz. American Press ve Aeropress ise daha modern demleme ekipmanlarıdır. Her ne kadar Moka Pot, Aeropress ve American Press bir miktar basınç oluşturup kahvenizi demlese de hiç biri geleneksel bir Espresso makinesi gibi 9 bar basınç ve krema oluşturamaz. Staresso ise hem 15 bar basınç hem de buna bağlı olarak Espresso makinesi gibi krema oluşturur. Staresso, Espresso kahvesini ofisinde, yolculukta, doğada ve gittiği her yerde içmek isteyenler için idealdir.

Staresso Kimler İçin İdeal?

Staresso, ABS plastik ve paslanmaz çelik malzemeden üretiliyor. Kutu içeriğinde Staresso, iki adet Espresso bardağı, ölçü kabı, kullanım kılavuzu ve temizleme fırçası bulunuyor. 130 gramlık bardakla beraber Staresso’nun ağırlığı 460 gram, ölçüleri ise 21 cm x 7 cm x 7 cm. Staresso’nun portafiltresi yaklaşık 10 gram kahve alırken, su haznesi ise azami 80 mL su alabiliyor.

Kullanım & Demleme

Birden fazla parçası olması sebebi ile ilk bakışta biraz komplike gözükse de aslında Staresso ile Espresso kahve yapmak oldukça basit. Ayrıca Staresso ile süt köpürtme de yapabildiğimiz için kolaylıkla Latte ve Cappuccino da içebilirsiniz.

Adım adım anlatmak gerekirse;

• Kahve haznesine Espresso ayarında ince öğütülmüş kahve koyuyoruz.
• Kahvemizi ölçü kabının arkası ile sıkıştırıyoruz.
• Üst hazneye sıcak su koyuyoruz.
• Pistonu on kere bastırdıktan sonra yavaş yavaş Espresso’muz bardağımıza dökülmeye başlayacak.

Eğer Cappuccino içmek istiyorsak;

• Öğütülmüş kahve konulan metal hazneyi çıkarıp yerine süt köpürtmek için plastik hazneyi takıyoruz.
• Bu sefer pistonu 4-5 kez bastırdıktan sonra sütümüz hızlıca köpürüyor. Köpük ve süt karışımını istediğimiz oranda ayarlayıp Latte veya Cappuccino’muzu hazırlayabiliriz.

Temizlik

Eğer süt köpürtme işlemi yapmayacaksak Staresso’yu temizlemek oldukça basit. Bütün ana parçalar kolayca takılıp çıkarılabildiği için elde kolayca temizlenebiliyor. Sadece içinde öğütülmüş kahve bulunan filtreyi dökerek temizliğin büyük kısmını tamamlamış oluyoruz. Eğer süt köpürtme işlemi yapacaksak kalıntı sütlerin bozulma ihtimalini de göz önünde bulundurarak biraz daha detaylı temizlik yapmamız gerekiyor.